| When the body has a mind of it’s own. |  |
Patienten met FNS kunnen de volgende verschijnselen hebben:
- Uitval van spieren, verlammingen
- Beven, trillen, schudden, schokken, verkramping van spieren
- Moeite met slikken, praten, zien, ruiken, horen
- Geen of weinig gevoel in delen van het lichaam, raar gevoel, overgevoelig
- Wegraken, lijkt op flauwvallen of epilepsie
- Combinaties van bovenstaande.
Daardoor problemen met alledaags bewegen zoals zitten, staan, lopen en het gebruik van de armen en de handen. Plus vaak: vermoeidheid, onzekerheid, moeite met uitleggen aan vrienden en familie, wat je hebt (al was het maar omdat je het zelf niet goed snapt). Regelmatig het gevoel niet begrepen, of het gevoel niet serieus genomen te worden. Soms zijn er duidelijke wisselingen in het klachtenpatroon waarbij het korter of langer goed gaat, waarna symptomen opeens weer de kop op kunnen steken.
FNS is een aandoening van het zenuwstelsel dat in het algemeen lastig te diagnosticeren is omdat gangbaar onderzoek niets bijzonders laat zien. Bijvoorbeeld MRI van de hersenen, zenuwgeleiding in de ledematen, zelfs spierkracht; dit kan allemaal goed zijn, terwijl de patiënt ervaart dat de spieren een geheel eigen wil hebben. Om die reden wordt vaak gedacht dat het probleem een psychische oorzaak heeft, maar we weten inmiddels zeker dat dit niet het geval is. Mensen worden gek van hun FNS, ze krijgen nooit FNS van hun gekte.
Het bewegen is voor het grootste deel zelf-georganiseerd, en werkt dus buiten ons bewustzijn om. De spieren weten “zelf” precies wanneer ze, hoe hard en hoe lang moeten aanspannen, en met wie ze moeten samenwerken, om het lijf zonder kleerscheuren van A naar B te brengen. Met ons bewustzijn hebben we daar wel invloed op, maar alleen in grote lijnen (expliciet bewegen) en niet in detail (impliciet bewegen). We kunnen het tempo van lopen bijvoorbeeld wel veranderen, maar niet de gedetailleerde spierwerking. En juist in die impliciete bewegingscoördinatie gaat het mis.
De oorzaak van FNS ligt in de afstemming van het motorische (bewegingssturing) en sensorische (lichaamsgevoel) systeem in de hersenen en de spieren. Die twee moeten goed op elkaar én op de rest van het lichaam staan afgesteld, en als daar een kink in de kabel is, kan het fout gaan en verliest de patiënt meer of minder, kortere of langere tijd de controle over het bewegen.
FNS is een “positieve diagnose” met duidelijke criteria. De diagnose kan alleen gesteld worden door een neuroloog, op verwijzing van de huisarts. Je kan ook zonder verwijzing bij mij een afspraak maken, maar dan nog zal ik aandringen op een gang naar de polikliniek neurologie van bijvoorbeeld het UMC, Acibadem of OLVG. Het doel van de behandeling is het herwinnen van grip op het bewegen, op het vertrouwen in het lichaam, en daarmee grip op de activiteiten van het dagelijks leven.
De behandeling begint met een vraaggesprek, een lichamelijk onderzoek en mogelijke antwoorden op de vragen: wat is er aan de hand en wat kunnen we er aan doen? Dan zullen we factoren in kaart brengen die de symptomen negatief en positief beïnvloeden zodat we daar een plan voor kunnen maken om er beter mee om kunnen gaan. Door middel van specifieke oefeningen en adviezen leer je de symptomen te verminderen. Als de verschillende regelsystemen van het brein en de spieren weer goed staan afgesteld, zullen de symptomen afnemen. Wat je in de oefeningen geleerd hebt, pas je toe in het bewegen in het dagelijks leven en dan kun je geleidelijk kracht en conditie opbouwen zonder de symptomen te triggeren. Dat proces gaat met kleine stapjes. Bij sommigen gaat dat snel (een paar weken tot enkele maanden) maar sommigen hebben er andere problematiek bij (bijvoorbeeld specifieke omstandigheden of andere ziektes) waardoor het proces langer kan duren.
* Ik maak sinds 2012 deel uit van het Multidiciplinair Netwerk Functionele Neurologische Symptomen.